Chłapowski Dezydery h. Dryja (1788-1879)

Generał, działacz gosp. Ur. 23 V w Turwi lub Śmiglu jako syn Józefa, starosty kościańskiego i Urszuli z Moszczeńskich. W 1806 r. rozpoczął czynną służbę wojskową w szeregach gwardii honorowej utworzonej w Poznańskiem dla Napoleona, którego względy szybko pozyskał. W kampanii 1807 w szeregach 9 pp Antoniego Sułkowskiego za bitwę pod Tczewem otrzymał Legię Honorową i krzyż Virtuti Militari. W lutym 1808 powołano go na dwór cesarski do Paryża jako oficera ordynansowego Napoleona. U jego boku odbył kampanie: hiszpańską, austriacką, moskiewską i saską. W 1813 niezadowolony z polityki Napoleona wobec Polaków, został na własną prośbę zdymisjonowany w randze pułkownika. Po upadku cesarstwa wyjechał na krótko do Anglii, by latem 1815 wrócić do rodzinnego majątku Turew w pow. kościańskim. Po uporządkowaniu spraw majątkowych zajął się gorliwie agronomią. Wiedzę fachową w tym zakresie zdobywał w l. 1818-19 w Anglii. W swoim gospodarstwie stosował najnowsze zdobycze wiedzy rolniczej i wkrótce doprowadził je do poziomu wzorowych majętności w Księstwie Pozn. Brał udział w naradzie berlińskiej poświęconej opracowaniu prawa o uwłaszczeniu chłopów w Poznańskiem. W swoich dobrach oddał włościanom co lepsze grunty pod parcelację. Był jednym z inicjatorów Ziemstwa Kredytowego i uczestniczył w życiu polit. Księstwa, posłując na sejmy prowincjonalne w 1827 i 1830 r. W powstaniu listopadowym walczył pod Grochowem, a później wspólnie z gen. Giełgudem odbył wyprawę na Litwę, gdzie zastał go awans na generała brygady. Świetnie zapowiadająca się wyprawa litewska na skutek nieudolności Giełguda zakończyła się przejściem granicy pruskiej. Za udział w powstaniu Chłapowski został skazany na karę 2-letniego więzienia, którą odbył w Szczecinie. Wtedy napisał podręcznik „O rolnictwie”. Po wyjściu na wolność gospodarował w Turwi, gdzie kształcił wielu praktykantów do zawodu rolniczego. W l. 1838-45 pisał fachowe artykuły do „Przewodnika Rolniczo-Przemysłowego”. W 1848 organizował oddziały zbrojne w pow. kościańskim. Był członkiem pruskiej Izby Panów. Miał duży wpływ na otoczenie, chociaż nie był lubiany z powodu surowości zasad i ultrakatolickich poglądów. Pozostawił pamiętniki wydane w Poznaniu w 1899 r. Zmarł 27 III 1879 w Turwi, został pochowany w Rąbiniu. Od 1821 był żonaty z Antoniną Grudzińską, z którą miał synów: Stanisława, Tadeusza i Kazimierza oraz córki Zofię i Józefę.